Όπως πλέον έχει διαπιστωθεί η Ελλάδα είναι πρωτοπόρα χώρα των γερασμένων εθνών. Το φαινόμενο αυτό οφείλεται αφενός, στο γεγονός ότι, ο δείκτης θνησιμότητας μειώνεται με αποτέλεσμα τα άτομα να ζουν πολύ περισσότερο και αφετέρου, στην μείωση του δείκτη γεννητικότητας. Η νέα αυτή πρόκληση, καθιστά αναγκαία την ανάπτυξη υπηρεσιών για την προστασία των ηλικιωμένων ατόμων.
Η Γραμμή Ζωής είναι η μοναδική Κοινωνική Δομή που ασχολείται αποκλειστικά στην Ψυχοκοινωνική Σταθεροποίηση των ηλικιωμένων ατόμων στην χώρα μας. Διαθέτει εξειδικευμένο επιστημονικό προσωπικό για θέματα που απασχολούν τους ηλικιωμένους και συμβάλλει στην προάσπιση των δικαιωμάτων τους καθώς, βασίζεται στην πεποίθηση ότι η εξασφάλιση αξιοπρεπούς διαβίωσης των ηλικιωμένων αποτελεί αναφαίρετο δικαίωμα και πρέπει να εντάσσεται στις προτεραιότητες της κοινωνίας μας.
Οι επαγγελματίες υγείας της Γραμμή Ζωής έρχονται σε επαφή με ηλικιωμένους που χρήζουν ειδικών υπηρεσιών υγείας. Πολλά ηλικιωμένα άτομα παρουσιάζουν κάποια μορφή κλινικής διαταραχής ή κάποια μορφή ανικανότητας ή δυσλειτουργίας για την οποία χρειάζονται βοήθεια.
Οι Κοινωνική Επιστήμονες της Γραμμή Ζωής παρέχουν πληροφορίες στους ηλικιωμένους και στους φροντιστές τους, έτσι ώστε να είναι ικανοί να αυτοεξυπηρετούνται και να προσέχουν τον εαυτό τους, καθώς φροντίζουν στην πρόληψη των κινδύνων στους οποίους οι ηλικιωμένοι είναι ευάλωτοι.
Υπάρχει μια εσφαλμένη γενική πεποίθηση μεταξύ των ηλικιωμένων και των ατόμων που τους φροντίζουν, ότι η Τρίτη Ηλικία σχετίζεται με την ασθένεια, την ανικανότητα και την κατάθλιψη και ότι πολλά από τα προβλήματα υγείας των ηλικιωμένων θα πρέπει να εκλαμβάνονται ως αποτέλεσμα της γήρανσης , με αποτέλεσμα να μην αναφέρονται, ώστε να έχουν τυχόν σωστής ιατρικής παρακολούθησης .
Η παρατεταμένη κλινική κατάθλιψη για παράδειγμα που αναφέρεται συχνά – σε αντίθεση με τη φυσιολογική θλίψη ή μια μικρή περίοδο κακοκεφιάς – είναι σοβαρή ασθένεια με ενδεχομένως σοβαρές επιπτώσεις και δεν πρέπει να αγνοείται. Η κατάθλιψη που δεν τυχαίνει ιατρικής περίθαλψης μπορεί να επιδεινωθεί και να γίνει τόσο έντονη ώστε μερικοί απεσταλμένοι ασθενείς να καταφύγουν στην αυτοκτονία.
Η απομόνωση, η απόρριψη και η απώλεια είναι ένα μεγάλο σοκ.
«Τώρα που η δύναμη μου σβήνει, να μην γίνω «βάρος» των παιδιών μου», « μην με εγκαταλείψουν τώρα που πλέον έχω προβλήματα υγείας» Στο καιρό των γηρατειών, τέτοια συναισθήματα δεν είναι ασυνήθιστα. Οι περιορισμοί λόγω της κακής υγείας εύκολα δημιουργούν αισθήματα ανεπάρκειας και η υποχρεωτική συνταξιοδότηση μπορεί να υπονομεύει το αίσθημα αυτοεκτίμησης.
Η συμπτωματολογία της κατάθλιψης περιλαμβάνει: απώλεια ενδιαφερόντων, απώλεια ευχαρίστησης, μειωμένη ενεργητικότητα, περιορισμένη δραστηριότητα, εύκολη κόπωση, χαμηλή αυτοεκτίμηση, απαισιοδοξία για το μέλλον, μείωση της προσοχής και συγκέντρωσης, μείωση όρεξης, διαταραχή του ύπνου, ιδέες ενοχής, ιδέες αναξιότητας καθώς και σκέψεις ή πράξεις αυτοκτονίας.
Η κατάθλιψη και το άγχος είναι οι πιο συχνές ψυχικές ασθένειες, οι οποίες αντιμετωπίζονται εύκολα με την κατάλληλη φαρμακευτικοί αγωγή και με την ιατρική επίβλεψή. Για το λόγο αυτόν, είναι σημαντική η έγκαιρη αναγνώριση των συμπτωμάτων και η παραπομπή των ηλικιωμένων σε ειδικό γιατρό.
Η στάση της κοινωνίας απέναντι στις ανάγκες των ηλικιωμένων επηρεάζει την ποιότητα ζωής τους. Οι ηλικιωμένοι αφήνουν τον εαυτό τους στην «αρρώστια της μεγάλης ηλικίας» και δεν αναζητούν ιατρική βοήθεια μόνο όταν η υγεία αυτών χειροτερεύσει σημαντικά.
Επίσης η πολιτεία διαθέτει περιορισμένους πόρους για τις ανάγκες των ηλικιωμένων σε σχέση με τους πόρους που διαθέτει για τα παιδιά και τους ενήλικες. Οι κατάλληλες Δομές φροντίδας και η έλλειψη επαγγελματιών υγείας που να είναι ενήμεροι σχετικά με τις ειδικές ανάγκες των ηλικιωμένων αποτελούν αιτίες ανεπαρκούς μέριμνας. Κυρίως απειλούνται και βρίσκονται σε κίνδυνο ηλικιωμένοι που είναι μόνοι τους ή που ζουν σε χωριά και σε μικρότερες περιοχές.
Οι επαγγελματίες υγείας συμβάλουν στην ενδυνάμωση των ηλικιωμένων ατόμων. Είναι σημαντικό οι ηλικιωμένοι να επικεντρώνονται στο τι έχουν τη δυνατότητα να κάνουν, αντί να αποθαρρύνονται για αυτό που δεν είναι πια σε θέση να κάνουν. Για τους επαγγελματίες υγείας είναι σημαντική πρόκληση να ενθαρρύνουν τους ηλικιωμένους να μπορούν να διατηρούν το αίσθημα της αυτοεκτίμησης .
Επίσης οι επαγγελματίες υγείας προσφέρουν ενημέρωση, κοινωνική-ψυχική υποστήριξη σε φροντιστές και συγγενείς ηλικιωμένων, έτσι ώστε να χειριστούν τις μεταβολές που προκύπτουν λόγω των προβλημάτων υγείας που αντιμετωπίζουν οι ηλικιωμένοι.
Η εξασφάλιση της κοινωνικής υποστήριξης για την φροντίδα των ηλικιωμένων και ιδιαίτερα αυτών που δεν έχουν κανένα να τους φροντίσει αποτελεί σημαντικό στόχο αυτών των επαγγελματιών. Η κατάλληλα οργανωμένη κοινωνική φροντίδα για τους ηλικιωμένους μπορεί να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στη διατήρηση των ηλικιωμένων σε καλή φυσική και πνευματική κατάσταση.
Η Κοινωνική Επιστήμονες της Γραμμής Ζωής σε συνεργασία με ιδιωτικούς φορείς , όπως μη κυβερνητικές οργανώσεις, φιλανθρωπικούς και θρησκευτικούς οργανισμούς παίζουν σημαντικό ρόλο στην αναπλήρωση αυτού του κενού, για την εξασφάλιση βοήθειας και ανακούφισης των ηλικιωμένων. Στόχο έχουν να συμβάλουν συλλογικά στην ένταξη ή επανένταξη των ηλικιωμένων στην κοινωνία. Αυτό επιτυγχάνεται, με τον σχεδιασμό δράσεων και προγραμμάτων που συμβάλλουν στην αξιοποίηση των ηλικιωμένων σε θέματα κοινωνικής αλληλεγγύης.
Οι επαγγελματίες υγείας της Γραμμής Ζωής σε συνεργασία με Κοινωνικούς φορείς Δήμων προσελκύουν εθελοντές , οι οποίοι επιθυμούν να αφιερώσουν λίγο χρόνο προκειμένου να παρέχουν κοινωνικό έργο για τους ηλικιωμένους. Σημαντική είναι η συνεισφορά ηλικιωμένων που βρίσκονται σε καλή φυσική κατάσταση καθώς, προσφέρουν της υπηρεσίες τους εθελοντικά σε άλλους ηλικιωμένους συνανθρώπους τους που την έχουν ανάγκη. Έτσι η ηλικιωμένοι που προσφέρουν, αισθάνονται χρήσιμοι και αποδοτικοί μέσω των εθελοντικών προγραμμάτων της Γραμμής Ζωής (Εθελοντής Γείτονας, Εθελοντής Αναζήτησης κ. λ.).
Επίσης οι επαγγελματίες υγείας της Γραμμής Ζωής ευαισθητοποιούν την κοινωνία σε θέματα αναγκών που έχουν η ηλικιωμένοι για να διατηρήσουν την βιολογική και την πνευματική τους υγεία. Συμβάλλουν στην δημιουργία των κατάλληλων προϋποθέσεων για δημιουργία δράσεων στην κάθε κοινότητα, έτσι ώστε, να μπορούν η ηλικιωμένοι να συμμετέχουν δωρεάν. Όπως σε ΚΑΠΗ, Κέντρα Ημέρας, Σεμινάρια Επιμορφωτικά Προγράμματα.
Επιπλέον οι επαγγελματίες υγείας συμβάλλουν στην διατήρηση της υγιής γήρανσης, σωματικής πνευματικής και ψυχικής με το να ενθαρρύνουν τους ηλικιωμένους να δραστηριοποιούνται προς όφελος της κοινωνία μας. Η συμμετοχή των ηλικιωμένων σε κοινωνικές δραστηριότητες αυξάνει το προσδόκιμο ζωής τους, καθώς αποκτούν κίνητρα και στόχους.
Η ένταξη στο κοινωνικό σύνολο είναι σημαντική πρόκληση γι΄ αυτό οι επαγγελματίες της Γραμμής Ζωής συνεργάζονται με Δήμους, Εκκλησίες και κοινωφελή ιδρύματα προωθώντας δράσεις όπου δίνουν την ευκαιρία σε εθελοντές συνταξιούχους να συμμετέχουν και να προσφέρουν την γνώση και την εμπειρία τους. Για παράδειγμα δημιουργούνται κοινωνικές ομάδες ηλικιωμένων που μαγειρεύουν, διαβάζουν και ανταλλάζουν γνώσεις και εμπειρίες, προσφέροντας αρκετά οφέλη στην κοινωνία μας.
Σε πολλά ακριτικά νησιά και περιθωριοποιημένα χωριά συναντούμε συνταξιούχους γιατρούς και εθελοντές φροντιστές που προσφέρουν σε συνανθρώπους τους. Ο στόχος είναι διττός, από την μία πλευρά έχουμε το αίσθημα αυτοπραγμάτωσης και αλληλεγγύης που καλλιεργείτε στους εθελοντές και από την άλλη πλευρά, έχουμε την ανακούφιση των ηλικιωμένων που έχουν ανάγκη.
Επιπλέον είναι σημαντικό το μεγάλωμα των παιδιών από τους παππούδες, καθώς και την στοργή , το ενδιαφέρον και η φροντίδα προς τα παιδιά τους. Είναι έμπρακτα διαπιστωμένο ότι οι ηλικιωμένοι αποτελούν τον Πυλώνα της Κοινωνίας.
Η φροντίδα των ηλικιωμένων εντάσσετε στις προτεραιότητες της Γραμμής Ζωής . Απαραίτητη προϋπόθεση είναι η συμμετοχή και η συνεργασία όλων των κοινωνικών φορέων.
Στηρίξτε το έργο μας , στηρίξτε τους ηλικιωμένους συνανθρώπους μας.
Με εκτίμηση
Η Κοινωνική Λειτουργός
Χριστοδουλοπούλου Δήμητρα